မႏၱေလးျမိဳ႔ရိုးတံခါးမ်ားအား ေလ့လာျခင္း
က်ႏုပ္္အကို အၾကီးဆံုး ကိုေက်ာ္ေ၀ကား စာတိုေပစ ၀ါသနာပါ၏။စာဖတ္အားလည္း ေကာင္း၏၊က်ဳပ္တို႔ ညီအကိုေမာင္ႏွမတစ္ေတြ စာဖတ္၀ါသနာ ပါလာျခင္းမွာ သူ႔ ႔ေက်းဇူးေၾကာင့္ပင္။ငယ္စဥ္က မိသားစု ၀မ္းေရးအတြက္ အေ၀းတစ္ေရာ အလုပ္သြား လုပ္ရာမွ ျပန္လာတိုင္း စာအုပ္မ်ား ၀ယ္လာေလ့ရွိ၏။ေက်းလက္ေဒသကား စာအုပ္ ရွားပါးလြန္းလွ၏။အကိုၾကီး ျပန္လာမွသာလ်င္ က်ႏုပ္တို႔ ေမာက္ႏွမတစ္ေတြလည္း စာအုပ္အသစ္ ဖတ္ၾကရ၏။အကိုၾကီးကား စာတိုေပစ၊ေဗဒင္စသည့္တို႔ကိုလည္း ၀ါသနာပါ၏။ေဗဒင္တြက္ခ်က္နည္း စသည္တို႔ကိုလည္း မွတ္စုစာအုပ္၌ ကူး၍ မွတ္သား ထားတတ္၏။က်ႏုပ္ငယ္စဥ္က သူ႔မွတ္စု စာအုပ္ထဲရွိ ေဗဒင္ႏွင့္ဆိုင္ရာ စာတိုေပစမ်ားကို ဖတ္စရာ စာအုပ္မရွိတိုင္း ယူဖတ္ေလ့ရွိ၏။တစ္ခ်ိဳ႔ေသာ ကဗ်ာသံေပါက္မ်ားကို ဆိုေကာင္းေကာင္းရွိတိုင္း ဆိုလာခဲ့၏။ငယ္စဥ္က ဆိုေကာင္းေကာင္းရွိ၍ ဆိုလာခဲ႔သည္မ်ားသည္ ၾကီးလာေသာအခါ အင္မတန္ အသံုးတည့္လာသည္ကို ေတြ႔ရ၏။အထူးသျဖင့္ ႏိုင္ငံျခားသားမ်ားႏွင့္ သြားေသာအခါ ျဂိဳဟ္တိုင္မ်ားကို ရွင္းျပေသာအခါ၌လည္းေကာင္း၊မိတ္ဖက္နံဖက္မ်ားကို ေျပာျပေသာအခါ၌ လည္းေကာင္း၊တေဘာင္ကိန္းခန္းမ်ားကို ေလ့လာရာ၌လည္းေကာင္း အေတာ္ အသံုး၀င္၏။အကိုၾကီးကို ေက်းဇူး တင္ရေပမည္။ဥပမာအားျဖင့္ ျရိဳဟ္တိုင္မ်ားကို အကိုၾကီး၏ မွတ္စု၌
တနဂၤေႏြ ဂဠဳန္ ေရွ႔ေျမာက္ဆံု ေနတံုေျခာက္ႏွစ္ျပ။
တနလၤာက်ား တစ္ဆယ့္ငါး ေနျငား အေရွ႔ရပ္။
အဂၤါျခေသၤ့ ေရွ႔ေတာင္ေကြ႔ မေရြ႔ ရွစ္ႏွစ္ျပ။
ဗုဒၵဟူးဆင္ ေတာင္ရပ္ခြင္ ေနခ်င္ ဆယ့္ခြန္ပ။ စသျဖင့္ေပါ့ေလ။
တနလၤာက်ား တစ္ဆယ့္ငါး ေနျငား အေရွ႔ရပ္။
အဂၤါျခေသၤ့ ေရွ႔ေတာင္ေကြ႔ မေရြ႔ ရွစ္ႏွစ္ျပ။
ဗုဒၵဟူးဆင္ ေတာင္ရပ္ခြင္ ေနခ်င္ ဆယ့္ခြန္ပ။ စသျဖင့္ေပါ့ေလ။
တနဂၤေႏြ၏ အေကာင္သည္ ဂဠဳန္ျဖစ္၍ အေရွ႔ေျမာက္အရပ္၌ ေနျပီး ေျခာက္ႏွစ္သက္တမ္းရွိ၏။တနလၤာကား က်ားျဖစ္ျပီး အေရွ႔အရပ္၌ေနကာ ၁၅ႏွစ္ သက္တမ္းရွိ၏။ဤႏွစ္ေကာင္၏သက္တမ္းကို သိလ်င္ကား က်န္ေသာအေကာင္မ်ားကား လြယ္သြား၏။ေနာက္ထပ္အေကာင္မ်ားကို ႏွစ္ႏွစ္ဆီ ထပ္ေပါင္းသြားရံုသာ။တနဂၤေႏြသည္ အေရွ႔ေျမာက္ေထာင့္၌ ေျခာက္ႏွစ္ေနေသာ္ အဂၤါဟူေသာ အေရွ႔ေတာင္သည္ ၈ႏွစ္ရွိ၏။စေနနဂါးဟူေသာ အေနာက္ေတာင္ေထာင့္ကား ၁၀ႏွစ္ရွိ၏။တနလၤာဟူေသာ အေရွ႔အရပ္သည္ ၁၅ႏွစ္ရွိလ်င္ ဆင္ဟူေသာ ေုဒၵဟူး ေတာင္အရပ္ကား ၁၇ႏွစ္ရ၏။မိမိဘာသာ တြက္ခ်က္သြားၾကပါကုန္။ တဖန္ အကိုၾကီး၏ မွတ္စုမွ ဖတ္ရႈမွတ္သားခဲ့ရေသာ မိတ္ဖက္နံဖက္မ်ားသည္ မႏၱေလးျမိဳ႔၏ ျမိဳ႔တံခါးမ်ားကို ေလ့လာေသာအခါ အသံုး၀င္လွသည္ကို ေတြ႔ရျပန္၏။အကိုၾကီး၏ မွတ္စုမွ က်က္မွတ္ခဲ့ရေသာ သံေပါက္ကေလးမွာ
ေအာင္ပ ကုလာ ေဆြသား ေနာင္ရင္း မိတ္ဖက္ျခင္း။
ဦးၫို ေခမာ သုတ ေ၀ရီ ရန္ျဂိဳဟ္မည္၏။
ဓမၼာ ေသာက အင္း၀ ရာဇာ အိမ္ေထာင္မျပဳရာ။
ဦးသာ စိန္ပန္း ဒါန္းလွ ကိုရွာ အိမ္ေထာင္ရာ၏။
ဦးေ၀ စံကူး ေရဗူး ေတာသူ ဓာတ္ရန္ယူ။
အေႏၱာ ဂေမၻ စေရ ၀ံေသ ဓာတ္ဖက္ေလ။ တဲ့။
မင္းတုန္းမင္းၾကီးး မႏၱေလးျမိဳ႔ကို တည္ေတာ့ တံခါး (၁၂)ရပ္ နဲ႔ နန္းေတာ္ျမိဳ႔ရိုးကို တည္ခဲ့တယ္။တံခါးေတြကို နာမည္ေပးတဲ့ အခါၾကေတာ့ အလယ္တံခါး (၄)ခုကို ဓာတ္ဖက္အရ ေပးခဲ့တာျဖစ္ျပီး မလြယ္တံခါး ေခၚတဲ့ ေဘးတံခါး (၈)ေပါက္ကိုေတာ့ မိတ္ဖက္အရ မွည့္ခဲ့ၾကတာျဖစ္တယ္။ အလယ္တံခါး(၄)ခုျဖစ္တဲ႔ အေရွ႔ဘက္က ဦးထိပ္၊ေတာင္ဘက္က ေက်ာ္မိုး၊အေနာက္ဘက္က စည္ရွင္၊ ေျမာက္ ဘက္က ေလးသိန္း ဆိုတဲ့ တံခါးေတြကို ၾကည့္ေတာ့ အေႏၱာ ဂေမၻ စေရ ၀ံေသ ဓာတ္ဖက္ေလ ဆိုတဲ့အတိုင္း ဦးထိပ္(အေႏၱာ)၊
ေက်ာ္မိုး(ဂေမ)ၻ ၊
စည္ရွင္(စေရ)
၊ေလးသိန္း(၀ံေသ) ဆိုျပီး မွည့္ခဲ့ျခင္းပင္။
တစ္ခါ မလြယ္တံခါးေတြကိုေတာ့ ေအာင္ပ ကုလာ ေဆြသား ေနာင္ရင္း မိတ္ဖက္ျခင္းဆိုတဲ့ မိတ္ဖက္အရ မွည္႔ခဲ့ၾကတာကို ေလ့လာေတြ႔ရွိရျပန္တယ္။အေရွပဘက္က မလြယ္တံခါးေတြက လြန္ကဲ၊ေသာင္းညြတ္၊ ေတာင္ဘက္က က်ြန္းလံုးယူ၊ရန္နည္၊အေနာက္ဘက္က ေၾကးမံု၊ထင္ရွား၊ေျမာက္ဘက္က စည္သာ၊မန္းဦး ဆိုျပီး မွည့္ထားတယ္။
လြန္ကဲ(ကုလာ)၊
ေသာင္းညြတ္(ေဆြသား)၊
က်ြန္းလံုးယူ(ကုလာ)၊
ရန္နည္(ေနာင္ရင္း)၊
ေၾကးမံု(ဂေမၻ)၊
ထင္ရွား(ေနာင္ရင္း)၊
စည္သာ(ေဆြသား)၊
မန္းဦး(ေအာင္ပ) ဆိုျပီး မွည့္ခဲ႔ၾကတာ ျဖစ္တယ္။
သည္ေနရာမွာ က်ႏုပ္တို႔ ႏွဳတ္က်ိဳးျပီး ေခၚေနၾကတဲ့ အာဠ၀ီတံခါးဟာ သူ႔နာမည္အရင္းက ေၾကးမံုေပါ့၊ အေနာက္ဘက္ျခမ္း ေတာင္ဘက္စြန္ဆံုးအေပါက္ေပါ့၊တကယ္ေတာ့ အာဠ၀ီဆိုတာ အမရပူရျမိဳ႔တံခါးေပါက္ရဲ႔ နာမည္ေပါ့။အသုဘေတြ ထုတ္တဲ့ အမဂၤလာတံခါးေပါ့။မႏၱေလးကို ေျပာင္းလာၾကေတာ့ လူေတြက ႏႈတ္က်ိဳးေနေတာ့ ေၾကးမံုလို႔ ဘယ္သူမွ မေခၚပဲ အာဠ၀ီ လို႔ပဲ ဆက္ေခၚေနၾကတာေပါ့။ေၾကးမံုဟူ၍ မွည့္ခဲ့ျခင္းသည္ လူအမ်ားတို႔အား မရဏသတိ ကမၼဌာန္းကို ေၾကးမံုမွန္ျပင္ကဲ့သို႔ အာရံုျပဳ၍ ၾကည့္ၾကကုန္ေလာ့ ဟု သတိေပးသည့္အေနျဖင့္ ေၾကးမံုဟူ သမုတ္ထားခဲ့ျခင္းျဖစ္၏။
(မွတ္ခ်က္။က်ႏုပ္ ဖတ္ရႈမွတ္သား ထားမိသမ်ွကို ညီငယ္ညီမငယ္မ်ားအား မွ်ေ၀ျခင္းမ်ွသာ။က်ႏုပ္ထက္ တတ္က်ြမ္းေသာ ဆရာၾကီးမ်ားအား မရည္ညႊန္းပါ။)
ေအာင္ပ ကုလာ ေဆြသား ေနာင္ရင္း မိတ္ဖက္ျခင္း။
ဦးၫို ေခမာ သုတ ေ၀ရီ ရန္ျဂိဳဟ္မည္၏။
ဓမၼာ ေသာက အင္း၀ ရာဇာ အိမ္ေထာင္မျပဳရာ။
ဦးသာ စိန္ပန္း ဒါန္းလွ ကိုရွာ အိမ္ေထာင္ရာ၏။
ဦးေ၀ စံကူး ေရဗူး ေတာသူ ဓာတ္ရန္ယူ။
အေႏၱာ ဂေမၻ စေရ ၀ံေသ ဓာတ္ဖက္ေလ။ တဲ့။
မင္းတုန္းမင္းၾကီးး မႏၱေလးျမိဳ႔ကို တည္ေတာ့ တံခါး (၁၂)ရပ္ နဲ႔ နန္းေတာ္ျမိဳ႔ရိုးကို တည္ခဲ့တယ္။တံခါးေတြကို နာမည္ေပးတဲ့ အခါၾကေတာ့ အလယ္တံခါး (၄)ခုကို ဓာတ္ဖက္အရ ေပးခဲ့တာျဖစ္ျပီး မလြယ္တံခါး ေခၚတဲ့ ေဘးတံခါး (၈)ေပါက္ကိုေတာ့ မိတ္ဖက္အရ မွည့္ခဲ့ၾကတာျဖစ္တယ္။ အလယ္တံခါး(၄)ခုျဖစ္တဲ႔ အေရွ႔ဘက္က ဦးထိပ္၊ေတာင္ဘက္က ေက်ာ္မိုး၊အေနာက္ဘက္က စည္ရွင္၊ ေျမာက္ ဘက္က ေလးသိန္း ဆိုတဲ့ တံခါးေတြကို ၾကည့္ေတာ့ အေႏၱာ ဂေမၻ စေရ ၀ံေသ ဓာတ္ဖက္ေလ ဆိုတဲ့အတိုင္း ဦးထိပ္(အေႏၱာ)၊
ေက်ာ္မိုး(ဂေမ)ၻ ၊
စည္ရွင္(စေရ)
၊ေလးသိန္း(၀ံေသ) ဆိုျပီး မွည့္ခဲ့ျခင္းပင္။
တစ္ခါ မလြယ္တံခါးေတြကိုေတာ့ ေအာင္ပ ကုလာ ေဆြသား ေနာင္ရင္း မိတ္ဖက္ျခင္းဆိုတဲ့ မိတ္ဖက္အရ မွည္႔ခဲ့ၾကတာကို ေလ့လာေတြ႔ရွိရျပန္တယ္။အေရွပဘက္က မလြယ္တံခါးေတြက လြန္ကဲ၊ေသာင္းညြတ္၊ ေတာင္ဘက္က က်ြန္းလံုးယူ၊ရန္နည္၊အေနာက္ဘက္က ေၾကးမံု၊ထင္ရွား၊ေျမာက္ဘက္က စည္သာ၊မန္းဦး ဆိုျပီး မွည့္ထားတယ္။
လြန္ကဲ(ကုလာ)၊
ေသာင္းညြတ္(ေဆြသား)၊
က်ြန္းလံုးယူ(ကုလာ)၊
ရန္နည္(ေနာင္ရင္း)၊
ေၾကးမံု(ဂေမၻ)၊
ထင္ရွား(ေနာင္ရင္း)၊
စည္သာ(ေဆြသား)၊
မန္းဦး(ေအာင္ပ) ဆိုျပီး မွည့္ခဲ႔ၾကတာ ျဖစ္တယ္။
သည္ေနရာမွာ က်ႏုပ္တို႔ ႏွဳတ္က်ိဳးျပီး ေခၚေနၾကတဲ့ အာဠ၀ီတံခါးဟာ သူ႔နာမည္အရင္းက ေၾကးမံုေပါ့၊ အေနာက္ဘက္ျခမ္း ေတာင္ဘက္စြန္ဆံုးအေပါက္ေပါ့၊တကယ္ေတာ့ အာဠ၀ီဆိုတာ အမရပူရျမိဳ႔တံခါးေပါက္ရဲ႔ နာမည္ေပါ့။အသုဘေတြ ထုတ္တဲ့ အမဂၤလာတံခါးေပါ့။မႏၱေလးကို ေျပာင္းလာၾကေတာ့ လူေတြက ႏႈတ္က်ိဳးေနေတာ့ ေၾကးမံုလို႔ ဘယ္သူမွ မေခၚပဲ အာဠ၀ီ လို႔ပဲ ဆက္ေခၚေနၾကတာေပါ့။ေၾကးမံုဟူ၍ မွည့္ခဲ့ျခင္းသည္ လူအမ်ားတို႔အား မရဏသတိ ကမၼဌာန္းကို ေၾကးမံုမွန္ျပင္ကဲ့သို႔ အာရံုျပဳ၍ ၾကည့္ၾကကုန္ေလာ့ ဟု သတိေပးသည့္အေနျဖင့္ ေၾကးမံုဟူ သမုတ္ထားခဲ့ျခင္းျဖစ္၏။
(မွတ္ခ်က္။က်ႏုပ္ ဖတ္ရႈမွတ္သား ထားမိသမ်ွကို ညီငယ္ညီမငယ္မ်ားအား မွ်ေ၀ျခင္းမ်ွသာ။က်ႏုပ္ထက္ တတ္က်ြမ္းေသာ ဆရာၾကီးမ်ားအား မရည္ညႊန္းပါ။)
